Rozpoczęcie roku szkolnego to ekscytujący czas, ale nie pozbawiony stresu — zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców czy nauczycieli. Nowa klasa albo koledzy po wakacjach, czasem inni nauczyciele, wymagania i oceny mogą budzić lęk. W ostatnich latach wyzwania psychiczne wśród uczniów stały się jeszcze bardziej widoczne: badania pokazują, że u młodzieży znacząco wzrosła liczba przypadków depresji, zaburzeń lękowych czy poczucia osamotnienia. Dlatego tak ważne jest, aby przed rozpoczęciem szkoły przygotować się nie tylko organizacyjnie (zeszyty, plecak, plan lekcji), ale także psychicznie.
Skąd się biorą te wyzwania?
Dzieci i młodzież są szczególnie wrażliwe na zmiany. Pandemia COVID-19 wprowadziła wiele zakłóceń: izolację od rówieśników, zdalne nauczanie, niepewność i brak rutyny. Po jej zakończeniu wciąż widać konsekwencje – część uczniów odczuwa trudności z koncentracją, zwiększony stres, problemy ze snem czy wycofanie społeczne. Do tego dochodzą wyzwania typowe dla współczesności: presja mediów społecznościowych, porównywanie się do innych, obawy przed oceną, a także napięcia wynikające z szybko zmieniającego się świata.
1. Rozmawiaj z dzieckiem o emocjach
Najważniejszym narzędziem rodzica jest rozmowa. Dzieci często nie potrafią same nazwać swoich emocji ani problemów, dlatego warto dać im przestrzeń do rozmowy.
- Zacznij wcześniej – nie odkładaj tego na ostatni dzień wakacji.
- Pytaj: „Co było dla Ciebie trudne w zeszłym roku? Co sprawiało Ci radość?”
- Słuchaj uważnie i bez oceniania.
- Razem ustalcie pomysły – np. jak radzić sobie ze stresem przed sprawdzianem.
2. Zadbaj o rutynę i poczucie bezpieczeństwa
Stała struktura dnia daje dziecku poczucie przewidywalności i spokoju.
- Ustal godziny snu i pobudki – brak snu wprost wpływa na nastrój i koncentrację.
- Wprowadź codzienne rytuały – wspólny posiłek, rozmowa po szkole, czas na zabawę.
- Dbaj o balans – szkoła jest ważna, ale dziecko potrzebuje też ruchu i odpoczynku.
Rutyna działa jak „kotwica”, dając dziecku poczucie stabilności w świecie pełnym zmian.
3. Wspieraj emocjonalnie na co dzień
Nie trzeba być psychologiem, by wzmacniać dziecko.
- Daj przykład – pokaż, jak sam radzisz sobie ze stresem.
- Naucz prostych technik relaksu – np. spokojnego oddychania.
- Chwal za wysiłek, nie tylko za efekty – to buduje w dziecku poczucie własnej wartości.
4. Współpracuj ze szkołą i nauczycielami
Dziecko spędza większość dnia w szkole, dlatego wsparcie nauczycieli ma ogromne znaczenie.
- Zachęcaj je, by dzieliło się swoimi uczuciami także w klasie.
- Nauczyciele powinni zwracać uwagę na zmiany w zachowaniu uczniów i reagować.
- Szkoła to również psycholog i pedagog – korzystajcie z ich pomocy, jeśli zajdzie taka potrzeba.
5. Pomóż dziecku, jeśli poprzedni rok był trudny
Niektóre dzieci wracają do szkoły z negatywnymi doświadczeniami. Warto im w tym pomóc:
- Otwórz rozmowę o tym, co było trudne i co można poprawić.
- Razem opracujcie plan działania – np. dodatkowe konsultacje czy spokojny czas na naukę.
- Wzmacniaj dziecko, nagradzając każdy postęp.
- Zachęć do zajęć dodatkowych – sport, wolontariat czy koła zainteresowań poprawiają nastrój i budują relacje.
- Jeśli problemy są poważne – skorzystajcie z pomocy specjalisty.
Powrót do szkoły nie musi oznaczać stresu i obaw. Wystarczy kilka prostych działań: szczera rozmowa, stabilna rutyna, codzienne wsparcie emocjonalne, współpraca ze szkołą i pomoc w trudnych sytuacjach. Dzięki nim dziecko poczuje się pewniej i spokojniej rozpocznie nowy rok szkolny.